Kiedy można usunąć pasażera z pociągu?

Do Rzecznika Praw Pasażera Kolei wpływały czasem zgłoszenia pasażerów zainteresowanych tym, czy można odmówić przewozu koleją osobie, która w przeszłości podróżowała bez biletu. W jakich sytuacjach pasażer może zostać usunięty z pociągu? Odpowiadamy dziś na te pytania.

Pamiętajmy, że pasażer ma obowiązek posiadać ważny bilet na przejazd. Jest również zobowiązany do przestrzegania przepisów porządkowych. Ustawodawca przewidział w Prawie przewozowym sytuację, w której zasady te zostaną naruszone – zgodnie z przepisem ustawy osoby zagrażające bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie mogą być niedopuszczone do przewozu lub usunięte ze środka transportowego [1].

Analogiczne konsekwencje może nieść ze sobą brak biletu i odmowa uiszczenia wymaganej opłaty (uwzględniającej też opłatę dodatkową) – zgodnie z Prawem przewozowym Osoby uciążliwe dla podróżnych lub odmawiające zapłacenia należności za przewóz mogą być usunięte ze środka transportowego, chyba że naruszałoby to zasady współżycia społecznego [2].

W praktyce zwykle wystawiane jest wtedy wezwanie do zapłaty, a podróżny może odbyć przejazd do wybranej przez siebie stacji. Inaczej może się zdarzyć wówczas, gdy pociąg objęty jest rezerwacją miejsc, a w pojeździe nie można już przydzielić miejsca kolejnemu podróżnemu. Przewoźnicy mogą być również szczególnie niechętni przewożeniu osób, o których wiedzą, że wielokrotnie podróżowały już bez biletu i nie uiściły opłat dodatkowych. Rzecznik spotkał się z sytuacją, w której w ciągu kilku tygodni ten sam podróżny otrzymał kilkanaście wezwań do zapłaty w pociągu dalekobieżnym. Polubowne rozwiązania sporu nie jest raczej w takim przypadku możliwe, a przy kolejnym przejeździe przewoźnik może skorzystać z przywołanego przepisu ustawy.

Pojęcie naruszenia zasad współżycia społecznego nie jest jednoznaczne i może być różnie rozumiane. Przypuszczalnie odmowa przewozu osoby dorosłej i pozostawienie jej na stacji w dużym mieście nie będzie mogło być uznane za naruszenie takich zasad. Inaczej wyglądałaby sytuacja, gdyby zdarzenie dotyczyło osoby niepełnoletniej i mniejszej miejscowości, z której nie mogłaby się ona wydostać. Każde takie zdarzenie musiałoby być rozpatrywane indywidualnie.

Powtarzające się przejazdy bez biletu mogą skutkować nie tylko narastającymi długami wobec przewoźnika. Kodeks wykroczeń wskazuje, że takie zdarzania uznawane są za szalbierstwo i mogą mieć jeszcze poważniejsze konsekwencje – Kto, pomimo nieuiszczenia dwukrotnie nałożonej na niego kary pieniężnej określonej w taryfie, po raz trzeci w ciągu roku bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza przejazd koleją lub innym środkiem lokomocji, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny [3].

Wiele lat temu istniały w transporcie kolejowym tzw. bilety kredytowe. Osoba w szczególnej sytuacji mogła otrzymać bilet i zapłacić za niego w krótkim terminie po podróży. Rozwiązanie takie obecnie nie funkcjonuje. Brak biletu wiąże się z opłatą dodatkową, wyliczaną na zasadach określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 2005 r. [4]. Inaczej może być tylko w dwóch przypadkach – gdy regulamin przewiduje możliwość sprzedaży biletów przez obsługę pociągu, lecz konduktor nie może wydać pasażerowi reszty lub gdy z przyczyn niezależnych od podróżnego niemożliwa okazuje się płatność kartą płatniczą, np. w razie awarii terminala. Wówczas pasażer również otrzymuje wezwanie do zapłaty, wystarczy jednak, by w terminie 2 lub 3 dni (przewoźnik ustala to w swoim regulaminie) zapłacił za bilet w kasie biletowej lub przelewem. Dopiero niedotrzymanie wymaganego terminu wiąże się z opłatą dodatkową. Nie zapominajmy, że choć płatność kartą jest coraz powszechniejsza, to przewoźnik samodzielnie decyduje, czy zaoferować taką możliwość. Jeśli chcemy kupować bilety w pociągu, sprawdźmy to przed podrożą.

Opisane zdarzenia mają miejsce sporadycznie, a usunięcie z pociągu spotka raczej osoby, które dały się przewoźnikowi poznać jako wielokrotnie świadomie unikające uiszczania opłat. Każde takie zdarzenie może być następnie wyjaśniane w postępowaniu skargowym lub reklamacyjnym.

 

Podstawy prawne:

  1. art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz.U. 2020 poz. 8);
  2. art. 15 ust. 3 Prawa przewozowego;
  3. art. 121 § 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 821, ze zm.);
  4. § 2 pkt 1) Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 stycznia 2005 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości opłat dodatkowych z tytułu przewozu osób, zabranych ze sobą do przewozu rzeczy i zwierząt oraz wysokości opłaty manipulacyjnej (Dz.U. Nr 14, poz. 117);

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *